تلخ ترین حادثه تروریستی ایران به روایت مستند

رضا میرزاده

تاریخ چهل وشش ساله جمهوری اسلامی، مشتمل بر حوادث تلخ و شیرین فراوانی بوده است که هر یک در جای خود، در مسیر انقلاب اسلامی تأثیرگذار بوده است و در کنار شیرینی‌های پیشرفت‌ها و دستاوردها، گاه حوادث تلخ و ناگوار نیز کام مردم را تلخ کرده است. ازجمله این حوادث تلخ، وقوع هزاران ترور توسط عوامل مزدور داخلی یا وابستگان خارجی آن‌ها بوده که علیه مردم و مسئولان جمهوری اسلامی صورت گرفته است. به گواه اسناد، بیش از ۱۷ هزار شهید ترور در تاریخ انقلاب اسلامی به ثبت رسیده است که سید محمدجواد هاشمی نژاد، دبیرکل بنیاد هابیلیان (شهدای ترور کشور) در گفت‌و‌گو با شهرآرا، تعداد این شهدا را بیش از ۲۳ هزار نفر اعلام می‌کند.

اما در این میان، حادثه تروریستی گلزار شهدای کرمان در ۱۳ دی ماه ۱۴۰۲ را شاید بتوان یکی از بزرگ‌ترین حوادث تروریستی ایران دانست. واقعه تلخی که در مراسم بزرگداشت چهارمین سالگرد شهادت سردار رشید سپاه اسلام، شهید حاج قاسم سلیمانی در گلزار شهدای کرمان به وقوع پیوست و در اثر انفجار دو عامل انتحاری، ۹۷ نفر از هم وطنانمان شهید و حداقل ۲۱۱ نفر نیز مجروح شدند. از زمان وقوع این حادثه تلخ تاکنون، مجموعه‌های مستند متعددی از جمله «آخرین زیارت»، «جابر ۸»، «امیرعلی»، «دلدادگی»، «دو شهیده حادثه ترور»، «دم زندگی»، «ترکش»، «عمود ۱۳» و... تلاش کرده‌اند از زوایای متفاوت، به بررسی ابعاد این حادثه بپردازند و نکاتی را درباره اصل این حادثه و نیز شهدا و جانبازان بر جا مانده از این حادثه، بیان کنند. اما در میان این مستندسازان، محسن عقیلی، کارگردان و مستندساز مشهدی نیز گوشه‌ای از این واقعه را با زاویه متفاوت، بازگو می‌کند. او با ساخت مستند «رؤیای صادقه» تلاش می‌کند تا از زاویه دید برخی از اعضای تیم پزشکی و درمانی حاضر در محل حادثه و نیز یکی از خانواده‌های جانبازان این حادثه، روایتگر آن باشد.

این مستند، نخستین بار در پانزدهمین جشنواره مردمی فیلم عمار اکران شد و مورد توجه بازدیدکنندگان قرار گرفت و شامگاه چهارشنبه ۳ بهمن ماه نیز در پردیس سینمایی مهر کوهسنگی مشهد نخستین اکران عمومی خود را تجربه کرد. قرار است این مستند پس از شهر مشهد، در شهر کرمان اکران شود.

استقبال مخاطبان از «رؤیای صادقانه»

در مراسم اکران این مستند که با استقبال مخاطبان روبه رو شد، محسن عقیلی، کارگردان مستند، گفت: یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که برای یک هنرمند مستندساز می‌تواند بیفتد، این است که بتواند تأثیر ساخت اثر خود را ببیند. این اتفاق در این مستند هم برای من افتاد و پس از اکران آن، برخی از افراد خیّر و نیکوکار تلاش کردند به افرادی که در این حادثه علاوه بر مشکلات جسمی، دچار مشکلات مالی و اقتصادی هم شده بودند، کمک کنند و این برای من بسیار ارزشمند بود.

در این مراسم، از کاوه منعمی و همسرش که در روز حادثه بر اثر شدت انفجار دچار مشکلات جسمی شده بودند و بخشی از روایت مستند را برعهده داشتند نیز قدردانی شد. کاوه منعمی در این حادثه، کارایی دست راست خود را از دست داده و علاوه بر آن، تعداد زیادی ترکش نیز به بدن او اصابت کرده است که امکان خارج کردن برخی از این ترکش‌ها از بدن وی وجود ندارد. همسر وی نیز علاوه بر آسیب‌های ناشی از اصابت ترکش به سراسر بدن، چشم راست خود را در این حادثه از دست داده است.

این حادثه مانند یک جنگ تمام عیار بود

محسن عقیلی در حاشیه اکران این مستند به خبرنگار شهرآرا گفت: من در روز وقوع حادثه، کرمان نبودم. اما در اربعین این شهدا، تصمیم گرفتم سفری پژوهشی به کرمان داشته باشم تا ابعاد مختلف و زوایای مختلف برای روایت آن را بررسی کنم. این، زمان طلایی بود که طی آن، در هر مجلس بزرگداشت این شهدا که می‌رفتیم، تعدادی از شاهدان عینی و بازماندگان این حادثه نیز حضور داشتند و این موضوع توانست در تکمیل بانک پژوهشی ما تأثیر بسزایی داشته باشد. همان جا به این نتیجه رسیدم که کادر درمان و نیرو‌های امدادی حاضر در محل حادثه و مراکز درمانی پذیرای شهدا و مجروحان حادثه را به عنوان زاویه دید خود انتخاب کنم.

وی افزود: با توجه به مشاهدات عینی سفر به منطقه جنوب لبنان و اتفاقات تلخی که در اثر تهاجم ارتش اسرائیل به مردم بی دفاع لبنان و فلسطین به وقوع پیوسته، باید بگویم آن چیزی که در کرمان اتفاق افتاده، از نظر نوع جراحات و تنوع سنی آسیب دیدگان شامل شهدا و مجروحان، میان این حادثه با آن چیزی که در مناطق اشغالی فلسطین و لبنان اتفاق افتاده است، تفاوتی وجود ندارد. بدن‌های کودکان، نوجوانان، زنان و مردانی که یا بر اثر آوار یا با ترکش گلوله ها، قطعه قطعه شده بودند. جنس انفجار و تلفات ناشی از این حادثه مانند یک جنگ تمام عیار بود.

عقیلی خاطرنشان کرد: شاید سخت‌ترین قسمت روایت این حادثه برای من و راویان مستند «رؤیای صادقه»، سر و کار داشتن با پیکر‌هایی بود که هیچ نشانه‌ای برای شناسایی نداشتند و ناچار بودند از مشخصات لباس یا حتی گوشواره قلبی و کاپشن صورتی، نام و نشانی برای آن‌ها ثبت کنند تا بعدا با کمک بازماندگان، آن‌ها را شناسایی کنند.

حلالیت طلبیدن حاج قاسم سلیمانی از جانباز حادثه

وی افزود: تمام کادر درمانی شامل نیرو‌های امدادی و هلال احمر و افراد مستقر در بیمارستان ها، با وجود آنکه تجربیات مختلفی از حوادثی از قبیل سیل، زلزله و... داشتند، اذعان می‌کردند که این حادثه و نوع مصدومان آن را تاکنون تجربه نکرده بودند.

وی افزود: من تلاش کردم با وارد کردن یک خانواده مجروح این حادثه به عنوان یک روایت موازی، روایت را از تک سویه بودن دور کنم. خانواده‌ای که از روز حادثه، مشکلات و مصائب پس از حادثه می‌گویند. البته یک روایت امام رضایی نیز در کار قرار داده شده که مخاطب را به دیدن آن توصیه می‌کنم. نقطه اوج این مستند پنجاه دقیقه‌ای را آن جایی می‌دانم که سوژه مجروح مستند در خواب، حاج قاسم سلیمانی را می‌بیند و حاج قاسم از او و خانواده اش به خاطر اینکه در مراسم بزرگداشت او دچار این حادثه شده‌اند، حلالیت می‌طلبد.

این کارگردان مستندساز در پایان، از مشکلاتی هم که بر سر راه ساخت این مستند قرار داشته گفت: کاش مجموعه دستگاه‌های امنیتی و نیز مجموعه دانشگاه علوم پزشکی که این مستند برای ثبت مجاهدت آن‌ها تولید شده است، بیشتر همراهی می‌کردند. این مستند، برای انعکاس بخشی از مجاهدت‌ها بود و توقع نمی‌رفت این گونه با مشکل روبه رو شویم.

اطلاع از آخرین اخبار فرهنگی هنری و رویدادهای خراسان رضوی از صفحات ما در فضای مجازی

ایتا     بله     تلگرام    اینستاگرام  آپارات